มือใหม่ เลือกหม้อ

หลังจากการเดินทางที่ยาวนาน วันอันเหน็ดเหนื่อยในป่าดง ไม่มีอะไรจะสุขไปกว่าการแช่น้ำในห้วย, ล้อมวงกินอาหารอร่อยๆกับเพื่อนฝูง แล้วเอนหลังลงนอนบนที่นอนอุ่นๆนุ่มๆ

หม้อทำอาหารเป็นปัจจัยหลักอย่างหนึ่งของการออกไปใช้ชีวิตกลางแจ้งครับ หม้อสำหรับเดินป่าแค้มปิ้งมีให้เลือกมากมายครับ ทุกแบบล้วนทำอาหารให้เรากินได้ ไม่มีหม้ออะไรดีอะไรไม่ดี แต่หม้อแต่ละชนิดมีจุดเด่นต่างๆกันและเหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกันครับ

คุณสมบัติของหม้อไม่ว่าจะเป็นวัสดุ, สารเคลือบ, รูปทรง และความหนา ล้วนแล้วแต่ส่งผลต่อการใช้งานของหม้อครับ ลองมาดูกันทีละข้อเลยครับ

เริ่มจากวัสดุที่ใช้ทำหม้อกันก่อน

วัสดุที่ใช้ทำหม้อเดินป่า แค้มปิ้ง นี่มีมากมายหลายชนิดครับ เช่น

• อะลูมินั่ม
• อะโนไดซ์อะลูมินั่ม
• ไททาเนียม
• สเตนเลส
• เหล็กหล่อ (Cast Iron)
• ซิลิโคน

ลองมาดูกันทีละตัวนะครับ

อะลูมินั่ม

อะลูมิเนียม หรืออะไรก็แล้วแต่จะเรียกกัน เป็นวัสดุที่เหมาะมากที่จะเอามาใช้ทำเครื่องครัวสำหรับการเดินป่าแค้มปิ้งครับ เพราะมันมีน้ำหนักเบา, ราคาถูก และนำความร้อนได้มีประสิทธิภาพมาก เรียกได้ว่าส่งผ่านความร้อนได้ดีที่สุดในกลุ่มนี้เลยครับ

ข้อเสียของอะลูมินั่มมก็มีเพียงที่ว่าพื้นผิวค่อนข้างนิ่มเป็นรอยหรือบุบง่าย และถ้าหากโดนอาหารที่เป็นกรดจะถูกกัดได้ง่าย

ป.ล. เคยมีข้อสงสัยกันว่าหม้อ อะลูมินั่มใช้ทำอาหารได้ปลอดภัยหรือเปล่ามีผลต่อสุขถาพอย่างไรมั๊ย จากการศึกษา(ของต่างประเทศนะครับ ไม่ใช่ผมศึกษาเอง) ไม่พบว่ามีผลเสียต่อสุขภาพอย่างไรนะครับ

อะโนไดซ์อะลูมินั่ม

จากจุดอ่อนของอะลูมินั่ม ก็เลยมีการเอาอะลูมินั่มมาทำผิวให้แข็งทนทานขึ้นด้วยวิธี อะโนไดซ์ (Anodized) ซึ่งก็คือการสร้างชั้นของ Oxide ที่มีความแข็งขึ้นที่ผิวของอะลูมินั่ม ซึ่งก็จะยังคงคุณสมบัติที่ดีเรื่องการนำความร้อนได้ดีอยู่เหมือนเดิม

อะโนไดซ์อะลูมินั่มเป็นวัสดุที่นิยมใช้กันมากที่สุดในการทำเครื่องครัวเดินป่าแค้มปิ้งครับ

ไททาเนียม

ไททาเนียม เป็นวัสดุที่มีน้ำหนักเบาและแข็งแรงกว่าอะลูมินั่มมาก ไททาเนียมนำความร้อนได้ไม่ดีเท่าอะลูมินั่ม แต่เนื้อจากความแข็งแรงของวัสดุ หม้อไททาเนียมจึงสามารถทำให้บางมากๆได้   แข็งแรงทำให้ทำบางได้ แต่ส่งความร้อนได้ดีไม่เท่าอะลูมินั่มในความหน้าที่เท่ากัน

หม้อ Titanium นั้นเป็นหม้อที่น้ำหนักเบาที่สุดและแข็งแรงมาก จึงเป็นที่ไฝ่ฝันหาของนักเดินทางสายป่าแม้ว่ามันจะมีราคาแพงหว่าหม้ออื่นๆมาก อ่านถึงตรงนี้อย่าเพิ่งรีบวิ่งไปซื้อหม้อไททาเนียมนะครับ ถึงแม้จะมีสมยานามว่า “หม้อเทพ” หม้อไทาเนียมไม่ได้เหมาะกับงานทุกอย่างครับ เพราะความที่มันบางและนำความร้อนได้ดีทำให้การส่งความร้อนไปยังอาหารเป็นจุดไม่กระจายตัว เหมาะจะใช้ต้มน้ำเป็นหลักครับ ทำอาหารที่ต้องการจายความร้อนให้ทั่วๆอย่างหุงข้าวนี่ไม่ได้เลยครับไหม้หมดทุกครั้ง

อ่านบทความนี้ให้จบก่อนครับค่อยตัดสินใจว่าจะซื้อหม้อแบบไหนจะเหมาะกับคุณ

สเตนเลส

สเตนเลสเป็นวัสดุที่ทนทานที่สุดอย่างหนึ่งที่จะหามาทำภาชนะได้ มันทนทานต่อการใช้งานหนัก ตั้งกับกองไฟก็ไม่พัง ไม่ทำปฏิกริยาต่ออาหารที่มีฤิทธิ์เป็นกรดหรือด่าง เนื่องจากเนื้อสเตนเลสนั้นไม่ค่อยมีรูพรุ่นทำให้ทำความสะอาดแล้วมีคราบอาหารหรือเชื้อโรคตกค้างน้อยมาก ผิวก็แวววาวงดงามตาไม่ว่าจะใช้งานหนักแค่ไหนก็ยังดูสวยเหมือนเดิม

ข้อเสียนะหรือครับ น้ำหนักครับ สเตนเลสหนักกว่าอะลูมิเนียมมากครับ นอกจากนี้สเตนเลสยังนำความร้อนได้ไม่ดีเท่าอะลูมิเนียมทำให้ต้องใช้เวลาและพลังงานมากกว่าในการทำอาหารครับ

เหล็กหล่อ Cast Iron

กระทะหรือหม้อเหล็กหล่อยังไม่เป็นที่รู้จักหรือนิยมกันมากนักในบ้านเรา แต่ถ้าทำความรู้จักกับมันสักนิดคุณจะพบว่าเครื่องครัวที่ทำจากเหล็กหล่อนั้นมีความสุดยอดมากในการทำอาหารบางชนิด ด้วยคุณสมบัติพิเศษสามอย่างของมันที่วัสดุอื่นไม่มีคือ

1. การทนความร้อนที่สูงมาก การทนความร้อนสูงไม่มีอะไรเทียบเหล็กหล่อได้ครับ แม้แต่สเตนเลสที่ว่าทนก็ไม่ควรใช้ความร้อนสูงเกินไป เหล็กหล่อสามารถใช้กับกองไฟได้โดยไร้กังวล
2. การกระจายความร้อนได้ทั่วถึง ด้วยคุณสมบัติของโลหะและความหนา ทำให้กระทะหรือหม้อเหล็กหล่อกระจายความร้อนไปอย่างทั่วถึงมากๆ
3. เก็บความร้อนได้นาน เมื่อทำให้ร้อนแล้วเหล็กหล่อจะเก็บความร้อนได้นานมาก ทำให้มันเหมาะที่จะใช้ทำอาหารประเภทอบ หรือตุ๋นมากครับ

เนื่องด้วยเราสามารถใช้กระทะเหล็กหล่อที่อุณภูมิสูงๆได้มากกว่าอย่างอื่น ทำให้เราสามารถทำอาหารอย่างสเต็กที่ข้างในเป็น medium rare แต่ข้างนอกกรอบอร่อยเหมือนปิ้งไฟได้เลยทีเดียว นอกจากนั้นก็เหมาะที่จะใช้ทำอาหารที่จะตั้งไฟกันข้ามคืนอย่างตุ๋นหรือสตูโดยไม่ต้องกังวลเลย

เคล็ดลับอีกอย่างของภาชนะเหล็กหล่อคือเราสามารถเคลือบกันติดได้คล้ายๆเทฟล่อนได้ง่ายๆครับ โดยการทาน้ำมันพืชที่ผิวให้ทั่วแล้วเอาไปอบที่ 250องศา นาน 90 นาที จากนั้นเอาไปทำอาหารก็ไม่ติดแล้วครับ

หม้อซิลิโคน

หม้อซิลิโคนแบบพับได้ ใช้งานง่าย พับเล็ก ใช้วัสดุที่ปลอดภัย ช่วยประหยัดพื้นที่ 53% ฝาปิดที่มีน้ำหนักเบา ฮีทซิงค์ระบายความร้อนทำอาหารได้เร็วขึ้น 30% และประหยัดเชื้อเพลิงได้มากขึ้น 30% สามารถต้มน้ำได้อย่างสบายๆ หรือ หุงข้าวได้อย่างสบายๆ

ข้อเสียของหม้อประเภทนี้ คือไม่สามารถวางลงในกองไฟ หรือให้เปลวไฟกว้างเกินกว่าตูดหม้อได้

การเคลือบผิว

ทั้งด้วยเหตุผลความขี้เกียจและเหตุผลทางสุขภาพทำให้ภาชนะที่มีการเคลือบผิวกันติดเป็นที่นิยมมากทั้งในครัวที่บ้านและครัวกลางแจ้ง

การเคลือบผิวภาชนะนี้ทำให้เราไม่ต้องใช้น้ำมันมากนักในการทำอาหาร การทำความสะอาดหลังจากใช้ก็ง่ายมาก การเคลือบผิวภาชนะนี่มีหลายวัสดุและวิธีครับ ลองมาดูกันทีละอันนะครับ

• เทฟลอน
  เทฟล่อนเป็นการเคลือบผิวที่เป็นที่รู้จักแพร่หลายมากที่สุดครับ (แม้แต่กระทะดังที่คล้ายๆว่ามาจากเกาหลี ก็ยังใช้) เรามีภาชนะที่เคลือบเทฟล่อนกันแทบจะทุกครัวเรือน ด้วยความแพร่หลายทำให้ภาชนะเทฟล่อนมีราคาถูกลงจนหาซื้อมาใช้ได้อย่างง่ายดายภาพหม้อ Fire-Maple เคลือบเทฟล่อนภาชนะที่เคลือบด้วยเทฟล่อนมีข้อจำกัด ที่ไม่ควรจะใช้ที่อุณภูมิสูงเกินไปครับ 500องศา คืออุณภูมิสูงสุด (ตั้งกับกองไฟนี่ห้ามเด็ดขาดเลย) เพราะมีผลทำให้มีสาร ระเหยออกมามีผลเสียทั้งต่อสุขภาพเราและสิ่งแวดล้อม (สัตว์ปีกจะไว้ต่อสารนี้มากกว่าคนและจะตายง่ายมากครับ)สิ่งที่แลกมาอีกอย่างก็คือภาชนะเคลือบนี้จะมีการนำความร้อนต่ำกว่าทำให้ร้อนช้าและใช้พลังงานมากกว่าภาชนะที่ไม่เคลือบครับภาชนะเทฟล่อนนี่ก็เหมือนของอื่นๆละครับ มีทั้งของธรรมดา, ของดี และของไม่ดี ดูเหมือนๆกันแต่จริงๆแล้วไม่เหมือนกัน ของที่ผมเคยใช้มาก็ต่างกันมากครับหม้อและกระทะ จาก GSI ที่เคลือบ Radiant Teflon ซึ่งเป็น Teflon ชนิดพิเศษเพื่อการใช้กับงานแค้มปิ้งโดยเฉพาะ เป็นภาชนะแค้มปิ้งที่ทนทานที่สุดยี่ห้อหนึ่งที่เราเคยใช้กันมาRadiance Teflon นี่เป็น Teflon ชนิดพิเศษที่ Dupont และ GSI พัฒนาขึ้นมาสำหรับการใช้งานแค้มปิ้งโดยเฉพาะครับ มีคุณสมบัติที่ร้อนเร็วกว่าเทฟล่อน ทนความร้อนได้ดีกว่า และทนต่อการขัดถูมากกว่าเครื่องครัวที่ใช้ทนมากๆอีกชุดหนึ่งคือชุด LiTech จาก Primus ครับ ทาง Primus ไม่ได้โฆษณาอะไรมากเพียงแต่บอกว่าเคลือบหลายชั้น แต่ผมใช้มาจะสิบปีแล้ว (ใช้แบบผมด้วยนะ) ยังไม่ลอกไม่พัง อันนี้ทนจริงไม่ต้องทุ่มโฆษณาครับ ดูรายละเอียดได้ที่นี่ครับ 

คำแนะนำสำหรับการใช้เครื่องครัวที่เคลือบเทฟล่อนให้ปลอดภัยคือ
1) อย่าใช้ไฟแรง
2) อย่าตั้งกระทะหรือหม้อเปล่าๆบนไฟโดยไม่มีอาหารหรือน้ำมันที่จะรับความร้อนต่อไปจากมัน
3) เลือกใช้ภาชนะเคลือบเทฟล่อนยี่ห้อดีๆไว้ก่อนครับ

• เซรามิกการเคลือบเซรามิกเป็นสิ่งใหม่ในวงการ non-stick ครับ ว่ากันว่าเป็นการเคลือบที่ปลอดภัยต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมที่สุดที่จะหาซื้อได้ในท้องตลาดเพราะเป็นสารเคลือบกันติดที่ไม่มีสารพิษแม้จะใช้กับอุณหภูมิสูง

• อีนาเมล

การเคลือบ Enamel เป็นการเคลือบที่เก่าแก่ที่สุดในสามประเภทที่เราเอามาคุยกันครับ การเคลือบ Enamel ทำได้โดยการใส่อนุภาคของแก้วลงไปบนผิวของภาชนะโลหะ ทำให้ได้ผิวที่เรียบลื้น, ไม่ติดและไม่ไม่ทำปฏิกริยากับอาหาร

ภาชนะที่เคลือบ Enamel ปลอดภัยต่อสุขภาพ, สวยงาม และทนต่อความร้อนสูงได้ดี ยิ่งถ้าเป็นภาชนะที่ทำจากเหล็กหล่อเคลือบ Enamel นี่ยิ่งใช้งานได้ทนทานมากจะตั้งในกองไฟหรือใช้ความร้อนสูงนานๆก็ไม่มีปัญหา นื่องจากเนื้อ Enamel นั้นเรียบสนิทไม่ค่อยมีรูพรุ่นทำให้ทำความสะอาดแล้วมีคราบอาหารหรือเชื้อโรคตกค้างน้อยมาก

ข้อด้อยของ Enamel ก็คืออาจจะกระเทาะได้ครับ เพราะ Enamel คือการเคลือบด้วยแก้วจึงไม่ทนต่อการกระแทก

ถ้าได้รับการดูแลดีๆ ภาชนะเคลือบ enamel นี่จะทนชั่วลูกชั่วหลานแบบที่เราเคยเห็นคนรุ่นพ่อรุ่นแม่เราใช้มาแล้วครับ

รูปทรงของหม้อ

รูปทรงของหม้อมีผลต่อการใช้งานทำอาหารที่แตกต่างกันครับ

หม้อทรงแคบสูงนั้นมีข้อดีที่รับพลังงานจากเตาขนาดเล็กได้ดีเต็มเม็ดเต็มหน่วย ถ้ายิ่งมีครีบรับความร้อนรอบด้านล่างก็จะได้ประสิทธิภาพจากพลังงานสูง ตั้งบนเตาหัวถังได้ดีไม่ล้ม แต่ข้อเสียคือการกระจายความร้อนไม่ทั่วถึงอาหารด้านบนครับ เรื่องที่เห็นง่ายๆก็คือถ้าใส่เต็มหม้อจะหุงข้าวยากมากครับเพราะข้างล่างจะไหม้ก่อนที่ข้างบนจะสุก

ถ้าคุณเดินทางน้อยคน ต้องการหม้อขนาดเล็กที่ตั้งกับเตาหัวถังขนาดเล็กได้ดี ลองดู 2-3 ชุดนี้นะครับ

หม้อทรงนี้เหมาะสำหรับการต้มน้ำ, ทำหรืออุ่นอาหารที่เป็นของเหลว ครับ

หม้อทรงกว้างเตี้ย มีข้อดีที่ความร้อนจะกระจายไปถึงอาหารข้างบนได้ทั่วถึง เหมาะกับการทำอาหารแบบไทยๆมากกว่าหม้อทรงสูง แต่ไม่เหมาะที่จะใช้กับเตาขนาดเล็กเพราะความร้อนจะกระจายไปไม่ทั่วและถ้าใช้กับเตาหัวถังก็อาจจะล้มได้ง่ายมาก

ถ้าคุณชอบทำกับข้าวหลากหลายควรจะหาหม้อทรงนี้จะเหมาะกว่า แล้วก็หาเตาที่เข้ากันได้ดีครับ

VDO ชุดนี้เปรียบเทียบหม้อทั้ง 2 ทรงของ MSR ให้ดูกันครับ

การเลือกหม้อนี่เกี่ยวพันไปถึงการเลือกเตาให้เหมาะสมกันด้วย อ่านเรื่องการเลือกเตาได้ที่นี่ครับ

ประสิทธิภาพการประหยัดเชื้อเพลิงปะทะการทำอาหาร

ถ้าคุณจะต้องแบกน้ำหนักเดินไกลๆ คุณคงมองหาหม้อที่ถ่ายทอดพลังงานไปยังอาหารได้สูงสุดซึ่งก็หมายถึงการประหยัดเชื้อเพลิงที่จะต้องแบกไปด้วย

หม้อลักษณะนี้คือหม้อทรงสูง ทำจาก อะลูมินียมหรือไททาเนียมทรงสูง ถ้าจะให้ดีขึ้นไปอีกก็คือหม้อที่ออกแบบมาเป็นชุดกับเตาเพื่อให้สูญเสียพลังงานน้อยที่สุด

แต่อย่าพยายามเอาหม้อและเตาลักษณะนี้ไปทำอาหารอะไรพิเศษๆนะครับ ผมลองและล้มเหลวมาเยอะแล้ว

สิ่งที่ทำได้มากที่สุดจากเตาประเภทนี้คือ ข้าวอบ Solo ของคุณแมงดึกครับ

ถ้าคุณต้องการทำอาหารให้อร่อยสุดๆด้วยเมนูหลายหลายกินกันให้กระจายในแค้มป์แบบไม่เกี่ยงน้ำหนัก (น้ำหนักภาชนะและและน้ำหนักคนที่จะเพิ่มขึ้นหลังไปแค้มป์) คุณต้องจัดอุปกรณ์ที่ต่างกันไปอย่างสุดขั้วครับ เช่นเมนูง่ายๆแบบนี้

กระทะและหม้อที่หนาอย่าง Cast Iron อย่างหม้อ Dutch Oven นี่จะกระจายไฟได้ทั่วถึงมาก ไม่มีการร้อนเป็นจุด นอกจากนี้ยังสามารถใช้กับความร้อนสูงๆหรือนานๆได้โดยไม่จำกัด และยังเก็บความร้อนได้นานอีกด้วย มันจึงเหมาะมากที่จะใช้ทำอาหารแบบเชฟกลางป่า ไม่ว่าจะเป็นการทอดสเต็ก, ทำสตู, ตุ่นไก่ ฯลฯ อันนี้ต้องให้คุณแมงดึกมาเล่าต่อครับ ลองดูเป็นตัวอย่างกันสักสองสามเมนูครับ

เมื่อยกลงจากเตาหรือกองไฟมาแล้ว ก็ยังเก็บความร้อนให้อาหารอุ่นกินอร่อยอยู่อีกนานกว่าหม้อชนิดอื่นครับ

เลือกขนาดของหม้อ

การเลือกขนาดของหม้อจะขึ้นกับจำนวนคนและชนิดของอาหารที่คุณจะทำและเป็นตัวกำหนดว่าคุณควรจะใช้เตาแบบไหนครับ

การคำนวนหรือกะง่ายๆในการเลือกขนาดหม้อคือหม้อหลักควรจะมีความจุประมาณ 500-700 cc ขึ้นไป ต่อสมาชิกหนึ่งคนในทีม ซึ่งจะมีขนาดกำลังดีไม่ว่าจะเป็นการต้มน้ำเพื่อเตรียมอาหาร Freeze Dry,​ หุงข้าวหรือต้มยำทำแกง

เช่น ถ้าหากคุณเดินทางคนเดียว เดินทางไกลที่ต้องการลดน้ำหนักลดขนาดของที่จะนำติดตัว ต้องการเพียงทำอาหารง่ายๆเช่นต้มน้ำใส่อาหาร Freeze Dry, ต้มบะหมี่ หรือแม้แต่หุงข้าวง่ายๆ คุณก็น่าจะเลือกหม้อขนาดเล็กๆประกอบเข้ากับเตาแก๊สหัวถังขนาดเล็กๆ เช่นหม้อ GSI Sololist กับเตา MSR Pocket Rocket หรือ ชุดหม้อพร้อมเตาอย่างเช่น Primus Lite+

หากคุณเดินทางสองคน ทางเลือกมีเยอะมากครับ เดินทางไกลที่ต้องการลดน้ำหนักลดขนาดของที่จะนำติดตัว ต้องการเพียงทำอาหารง่ายๆ ก็คล้ายกับชุดคนเดียวเพียงแต่เพิ่มขนาดให้ใหญ่ขึ้น คุณก็น่าจะเลือกหม้อขนาดประมาณ 1.5-2 ลิตร ประกอบเข้ากับเตาแก๊สหัวถังขนาดเล็กๆ เช่นหม้อ GSI Dualist หรือ MSR Trail Lite Duo  กับเตา MSR Pocket Rocket หรืออาจจะเป็นเตาแก๊สแยกถังขนาดเล็กอย่าง Primus Express Spider หรือใช้เป็น ชุดหม้อพร้อมเตาอย่างเช่น MSR WindBurner

ลองดูจาก VDO เหล่านี้ดูนะครับ

ถ้าจะทำกับข้าวมากหน่อย หุงข้าวทำกับข้าวไปเดินป่าหรือในแค้มป์ ก็น่าจะเลือกชุดหม้อทรงกว้าง เช่น Fire-Maple 202, Primus LiTech หรือ GSI Pinnacle Base Camper Small ประกอบเข้ากับเตาแก๊สหรือเตาน้ำมันแยกถังที่ให้ไฟกว้างๆเช่น Fire-Maple-105, Coleman 533 หรือ MSR WhisperLite

ถ้าไปเดินป่ากันเป็นคณะใหญ่ 3-4 คนขึ้นไป ก็น่าจะเลือกชุดหม้อที่เป็นชุดหลายใบซ้อนกันมีจานมีถ้วยเพื่อประหยัดพื้นที่ในเป้ เช่น Fire-Maple 209, MSR Quick 3 หรือ  GSI Pinnacle  Camper ประกอบเข้ากับเตาน้ำมันหรือเตาแก๊สที่ให้ไฟกว้าง อย่าง Fire-Maple-105, Fire-Maple 121 หรือ MSR WhisperLite

ลองดูชุดที่พวกเราใช้กันใน VDO เหล่านี้นะครับ

ถ้าไปแค้มป์แบบสุขสันต์กันเป็นคณะใหญ่ เน้นที่จะทำอาหารกันให้สนุก ก็น่าจะมองหาเตาน้ำมันสองหัว หรือ เตา BBQ ที่ใช้ถ่านไม้เลยนะครับจะทำอาหารสนุกสนานขึ้นอีกมาก

ถ้าจะไปแค้มป์หรือเดินป่ากันโดยทำกับข้าวกับกองไฟก็น่าจะต้องใช้เครื่องครัวที่เป็นสเตนเลสหรือเหล็กหล่อเป็นหลักครับ เพราะหม้อกระทะที่ทำจากอลูมิเนียมหรือ ไททาเนียมนั้นไม่สามารถทนความร้อนของกองไฟได้ครับ

ว่ามายืดยาวมาก แต่ถ้าจะสรุปสั้นก็คือ จำนวนคนและรูปแบบของการเดินทางจะเป็นตัวกำหนดชนิดของของเตาหรือไฟที่คุณจะเลือกใช้ และก็เป็นตัวกำหนดชนิดของหม้อที่คุณควรเลือกใช้ครับ

ถ้าจะเลือกซื้อเครื่องครัวสำหรับแค้มปิ้งหรือเดินป่า ก็เข้าไปเลือกกันได้ที่ www.ThailandOutdoorShop.com ตรงนี้เลยครับ 

เที่ยวให้สนุก ทำกับข้าวให้อร่อยกันนะครับ

มือใหม่ เตรียมไปเดินป่า

“อยากจะไปเดินป่าครั้งแรก ทำไงดี ต้องมีอะไรบ้างครับ(ค่ะ)” คุณถาม

เรามีคำตอบให้ครับ

ผมยังจำได้ดีถึงครั้งเมื่อออกไปเดินป่าครั้งแรกๆ สมัยก่อนนั้นอุปกรณ์ดีๆก้ไม่มีขาย ถามก็ไม่รู้จะถามใคร จนต้องลองผิดลองถูกมาตลอด อุปกรณ์ที่ซื้อมาแล้วใช้ไม่ได้ หรือไม่ถูกใจเต็มบ้านไปหมด

แต่คุณไม่ต้องทำอย่างนั้นครับ ที่นี่เรามีคำตอบให้จากประสบการณ์จริง

จะออกไปเดินป่า อย่างแรกที่ต้องคิดถึงคือเป้ครับ ถ้าซื้อเป้ไม่ดี ไม่เหมาะสมกับร่างกายหรือไม่เหมาะกับการใช้งาน การเดินป่าของคุณจะกลายเป็นความทรมานทุกย่างก้าว ของที่คิดว่าไม่หนักมากในตอนออกเดินจะรู้สึกเหมือนหนักขึ้นอย่างทวีคูณ บ่าไหล่ก็แทบทรุดปวดไปหมด หยุดพักทีแทบจะโยนเป้ทิ้งลงเขาไปซะเลย ที่พูดมานี่ผมโดนมาหมดแล้วครับ

เป้ที่เหมาะกับการเดินป่าในบ้านเราจะอยู่ในช่วงความจุ 40-55 ลิตร ขนาดกำลังดี ใส่ของที่จำเป็นได้ทุกอย่างไม่ใหญ่จนเกะกะ หลายคนถามว่า เป้ขนาดนี้เดินทางได้กี่วัน คำตอบคือ ไม่ค่อยขึ้นกับวันที่จะเดินทางครับ (ยกเว้นคุณจะต้องแบกอาหารไปด้วย) แต่ขนาดของเป้จะขึ้นอยู่กับขนาดและประเภทของอุปกรณ์ที่คุณใช้ เช่นนอนเปล หรือนอนเต็นท์ ถ้าเต็นท์ใหญ่มั๊ย,ที่ๆจะไปหนาวมากมั๊ยต้องใช้ถุงนอนหนาๆหรือเสื้อหนาวมั๊ย, คุณเอาเครื่องครัวไปทำกับข้าวเองหรือเปล่า, ต้องแบกอาหารไปเองทั้งหมดมั๊ย

ถ้าคำตอบคือใช่ทั้งหมด มองเป้ขนาด 50-55 ลิตรครับ แต่ถ้าคุณใช้อุปกรณ์ขนาดเล็กทั้งหมดและไม่ได้แบกเครื่องครัวหรืออาหารเต็มพิกัด เป้ขนาด 35-45 ลิตรจะคล่องตัวมากครับ (อ่านเรื่อง UltraLite Backpacking)

นอกจากความจุของเป้แล้ว ยังมีขนาดของเป้ซึ่งจะต้องเลือกให้พอดีกับความยาวหลังของผู้แบกด้วย คุณอาจจะถามว่า”ถ้าเลือกไม่พอดีล่ะ จะเป็นอย่างไร” ก็เหมือนใส่รองเท้าผิดเบอร์นั่นแหละครับ อ่านเรื่องการเลือกเป้อย่างละเอียดได้ที่นี่ครับ

เลือกดูเป้ทุกแบบได้ที่หน้านี้ครับ http://thailandoutdoorshop.com/backpack

อุปกรณ์ชิ้นต่อไปที่ควรนึกถึงก็คือรองเท้าครับ เช่นเดียวกับเป้ รองเท้าดีๆช่วยให้คุณเพลิดเพลินกับการเดินป่า ลดความเสี่ยงของการบาดเจ็บ ในขณะที่รองเท้าที่ไม่เหมาะสมจะทำให้คุณถามตัวเองว่า “ฉันมาทรมานตัวเองทำไมนี่”

รองเท้าเดินป่าที่ดีควรมีพื้นแข็ง กระชับเท้าเข้ารูป ถ้าจะให้ดีที่สุดควรเป็นรองเท้าหุ้มข้อที่ป้องกันอาการข้อเท้าพลิก อย่าไปเอาอย่างชาวบ้านป่าเขาเรื่องรองเท้านะครับ ชาวบ้านนั้นเขาเก่งกว่าเรามาก ฝ่าเท้าและข้อเท้าก็แข็งแรงจากการเดินในป่าเป็นอาจินต์ พวกเรานี่เคยแต่เดินบนพื้นเรียบอย่างมากก็แต่ฟุตบาทขรุขระของ กทม พวกรองเท้าทหารจีน, สตั๊ดดอย แบบที่ชาวบ้านเขาใช้กัน ไม่ต้องเลยครับ ผมลองมาหมดแล้ว บรรลัยทุกครั้งครับ

อีกคำถามที่มักจะได้ยินคือ “ใช้รองเท้าวิ่ง ไปเดินป่าได้มั๊ยครับ”  ไม่มีใครห้ามครับ แต่รองเท้าวิ่งไม่ใช่รองเท้าที่เหมาะสมสำหรับการเดินป่าเลยครับ เพราะรองเท้าวิ่งส่วนใหญ่จะเน้นเรื่องการทำน้ำหนักให้เบาซึ่งหมายถึงว่าไม่ได้ออกแบบมาป้องกันเท้าจากการกระแทกทางรอบด้านมากนัก นอกจากนี้พื้นก็ออกแบบมาให้รับแรงกระแทกส้นเท้าจากท่าวิ่งทำให้มีพื้นค่อนข้างสูงทำให้เท้าพลิกง่าย ถ้าเปรียบเทียบ คุณก็คงไม่เอารถสปอร์ตไปวิ่งทางป่ากระมังครับ

อ่านเรื่องการเลือกรองเท้าให้เหมาะกับการใช้งานได้ที่หน้านี้ครับ

เลือกดูรองเท้าเดินป่าทุกรุ่นได้ที่หน้านี้ครับ http://thailandoutdoorshop.com/shoe/

เมื่อแบกของไปได้และเดินไปถึงที่แล้วก็ต้องมีที่นอนครับ การเดินป่าในบ้านเรามีทางเลือกสำหรับที่หลับที่นอนกันอยู่สองแบบก็คือ เปล หรือเต็นท์ครับ

การเลือกระหว่างเปลหรือเต็นท์ เป็นคำถามที่ได้ยินอยู่เสมอว่า “อะไรดีกว่ากัน” เหมือนกับทางเลือกส่วนใหญ่ในโลกนี้ครับ มันไม่ได้มีอะไรดีกว่ากัน แต่การเลือกขึ้นกับสภาพแวดล้อมที่จะนำไปใช้และความชอบของแต่ละคน

เปลนั้นเหมาะสำหรับการนอนในป่าทึบ หาต้นไม้ง่ายแต่พื้นรกหาที่กางเต็นท์ได้ยาก เหมาะสำหรับคนที่ชอบนอนคนเดียว และได้เปรียบสำหรับการเดินป่าในฤดูฝน (ถ้าคุณมีฟลายชี้ตดีๆไปด้วย)

เปลที่ใช้เดินป่าจะต้องเป็นเปลมุ้งครับ ยุงในป่าโดนกัดมาแล้วอาจจะเป็นมาเลเรียได้ง่ายๆ ไม่คุ้มกัน นอกจากมุ้งแล้ว ก็จะต้องมีฟลายชี้ตกันน้ำค้างและกันฝนด้วย ฟลายชี้ตนี้จะต้องมีความยาวเลยเปลไปอย่างน้อยข้างละ 20 ซ.ม. นะครับถึงจะกันฝนได้ดี

เปล Hoppa เป็นเปลที่ออกแบบมาสำหรับอากาศเมืองไทยโดยเฉพาะ ดูรายละเอียดได้ที่หน้านี้เลยครับ

ในทางกลับกันถ้าคุณอยากนอนด้วยกันสองคนขึ้นไป จะได้ไม่หว้าเหว่ ไปเที่ยวและแค้มป์บนยอดเขาโล่งไม่มีต้นไม้ แน่นอนคุณจะต้องใช้เต็นท์ครับ

ลองเลือกเต็นท์ที่มีคุณภาพสักนิดนะครับ ของดีหมายถึงความทนทานและใช้งานได้จริง เดินป่าไปไกลๆเหนื่อยๆแล้วคุณคงไม่อยากเจอว่ากางเต็นท์แล้วเสาหักเป็นหลายท่อน หรือผ้าเต็นท์ฉีกรั่ว

อ่านบทความเรื่องการเลือกเต็นท์ให้เหมาะกับการใช้งานได้ที่หน้านี้ครับ

ถ้าขยับขึ้นไปอีกหน่อยก็ MSR Elixir 2 ครับ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่

เลือกดูเต็นท์ทุกรุ่นได้ที่หน้านี้ครับ http://thailandoutdoorshop.com/camping/tent-camping/hiking-tents.html

ในป่าหนาวนะครับ ไม่ว่ากลางวันจะร้อนแค่ไหนกลางคืนอากาศเย็นค่อนข้างแน่นอน โดยเฉพาะบนที่สูงบนเขา ผมเคยไปเดินป่าเมืองกาญจน์ในช่วงกลางเดือนเมษายน ที่กรุงเทพอุณหภูมิ 38องศา ก็เลยไม่เอาถุงนอนไป ใช่ครับตอนเดินป่าร้อนมากถึง 40องศา แต่พอตกกลางคืนอุณหภูมิลดลงเหลือ 8 องศา จนผมต้องนอนขดในถุงดำ นอนไม่หลับทั้งคืน

ถ้าคุณนอนเปล ถุงนอนเป็นของจำเป็นครับ เพราะความเย็นจะอยู่ล้อมรอบตัวคุณโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านใต้เปล ควรหาถุงนอนที่สามารถใช้ในอุณหภูมิ 10-15 องศาติดไปด้วยทุกครั้งครับ

ถ้าจะอุ่นขึ้นไปสำหรับที่หน้าก็นี่เลยครับ Coleman C8 ดูรายละเอียดได้ที่นี่ครับ

ดูถุงนอนรุ่นอื่นๆได้ที่นี่ครับ http://thailandoutdoorshop.com/camping/bedding-camping/sleeping-bags-and-blankets.html

อยากรู้ว่าหนาวแค่ไหนควรใช้ถุงนอนอะไร อ่านบทความนี้เลยครับ

เป็นเรื่องที่เข้าใจผิดกันมาตลอดว่า การมีถุงนอนก็พอที่จะทำให้นอนสบายแล้วในเต็นท์ เพราะถุงนอนนั้นทำด้วยวัสดุฉนวนที่จะสร้างความอบอุ่นได้เมื่อมีอากาศแทรกอยู่ครับ เมื่อนอนทับด้านล่างก็จะยุบตัวแบนไม่ได้สร้างความอบอุ่นมากนักแนะนอกจากนี้ ถุงนอนเดินป่าเล็กๆเบาๆ ก็บางเฉียบจนเราสัมผัสได้ถึง กรวด, หิน, ดิน, ตอ และทุกสิ่งอย่างใต้พื้นเต็นท์

ถ้าคุณนอนเต็นท์ แนะนำให้มีแผ่นรองนอนครับ แผ่นรองนอนนอกจากจะช่วยให้คุณนอนสบายไม่ต้องสัมผัสกับความขรุขระให้ทรมานแล้ว ยังจะช่วยป้องกันการสูญเสียความร้อนด้านล่างได้ดีกว่าถุงนอนเสียอีก จากนั้นก็ใช้ผ้าห่มคลุมด้านบน หรือจะใช้ถุงนอน ก็นอนสบายมาก

อ่านเรื่องการเลือกแผ่นรองนอนได้ที่หน้านี้ครับ

ลองมารู้จักกับประเภทต่างๆของแผ่นรองนอนกันจาก VDO นี้ครับ

ดูข้อมูลของแผ่นรองนอนทุกรุ่นได้ที่หน้านี้เลยครับ http://thailandoutdoorshop.com//camping/bedding-camping/sleeping-pad.html

เมื่อตั้งแค้มป์เสร็จมีที่นอนแล้ว ก็ต้องหาอาหารเลี้ยงท้อง อุปกรณ์ปรุงอาหารง่ายๆเช่นเตาแก๊สเล็กๆ หม้อชุดเล็กๆควรมีติดไปครับ อย่างน้อยที่สุดก็ต้องใช้ต้มน้ำทำน้ำให้สะอาดก่อนดื่มกิน ต้มมาม่าๆร้อนๆซดให้หายเหนื่อย

ดูรายละเอียดของเตาเดินป่าทุกแบบได้ที่หน้านี้ครับ

หม้อสำหรับเดินป่า มีให้เลือกมากมาย ทั้งวัสดุที่แตกต่าง รูปทรงที่ออกแบบมาสำหรับการใช้งานที่แตกต่างกันไป ลองอ่านบทความเรื่องหม้อเดินป่าที่ละเอียดมากได้ที่หน้านี้ครับ

หม้อยอดนิยมที่สุดสำหรับคณะประมาณ 4 คนก็คือ FMC-209 จาก Fire-Maple ดูรายละเอียดได้ที่นี่เลยครับ

เลือกดูชุดหม้อสำหรับเดินป่าได้ที่หน้านี้เลยครับ

ตกค่ำคืน ในป่านั้นมืดสนิทจริงๆนะครับ ในคืนเดือนมืดนี่ มองมือตัวเองยังไม่เห็น ควรมีไฟฉายประจำตัวติดไปครับ ไม่มีอะไรดีไปกว่าไฟฉายคาดหัว เพราะทำให้เรามีมือว่างทั้งสองข้าง ไม่ต้องมามัวถือไฟายส่องให้เมื่อย

เลือกดูไฟฉายคาดหัวได้ที่หน้านี้ครับ

ถ้าอยากได้แสงสว่างสำหรับวงอาหารเป็นกองกลาง ก็คงต้องเป็นตะเกียงครับ มีตัวเลือกทั้งตะเกียง LED และ แก๊ส ลองดูตัวอย่างใน VDO สองอันนี้ครับ

เลือกดูตะเกียงเดินป่าได้ที่หน้านี้ครับ

เท่านี้คุณก็มีอุปกรณ์พื้นฐานที่พร้อมจะออกไปเดินป่าเบื้องต้นได้แล้วครับ ออกไปเที่ยวให้สนุกครับ ตอนหน้าค่อยมาดูกันว่ามีอุปกรณ์อะไรเพิ่มเติมที่จะช่วยให้การเดินป่าของคุณสะดวกสบายยิ่งขึ้นไปอีก