วิธีแยกไม้
การแยกไม้ก็คือการเอาลำต้นมาตัดให้เป็นชิ้นเล็กๆ สำหรับใช้เป็นฟืน ซึ่งก็เหมาะกับการเอาไปตากให้แห้งก่อนจะใช้ในเตาผิงหรือกองไฟที่แคมป์ โดยทั่วไปเราจะทำการแยกไม้ที่เพิ่งตัดหรือเพิ่งเลื่อยมาใหม่ๆ เพราะไม้สดจะแยกได้ง่ายกว่า อย่ารอจนไม้แห้งหลังจากที่โค่นต้นไม้แล้วนะ!
ประเภทของขวาน
เวลาที่เราจะแยกไม้ชิ้นใหญ่ เราจะใช้ขวานแยกไม้หรือค้อนแยกไม้ ขวานพวกนี้จะหนักกว่าขวานทั่วไปมากและจะช่วยผลักให้ท่อนไม้แยกออกจากกัน ขวานพวกนี้ไม่ได้คมแบบมีดโกน เพราะไม่ได้ออกแบบมาให้เฉือน แต่เน้นใช้แรงในการตัดแยก ถ้าคุณต้องใช้ลิ่มเหล็กในการแยกไม้ด้วย คุณจะใช้ค้อนแยกไม้ ค้อนแยกไม้จะมีลักษณะเด่นคือมีหัวหนาและด้านหลังคล้ายกับค้อน ซึ่งทำให้ทนทานต่อแรงกระแทกได้มากกว่าขวานทั่วไป
สิ่งสำคัญที่ควรจำไว้คือ ขวานทั่วไปไม่ได้ออกแบบมาให้ใช้กับการกระแทกวัตถุที่เป็นโลหะ เพราะอาจทำให้ขวานเสียหายได้ ดังนั้นห้ามใช้ขวานอื่นเป็นลิ่มในการแยกไม้เด็ดขาด เพราะแรงกระแทกอาจทำให้ขวานเสียหาย
ตรวจเช็คก่อนเริ่มงาน
ก่อนเริ่มงานทุกครั้ง ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าหัวขวานติดแน่นกับด้ามขวานดีหรือไม่ อีกทั้งควรตรวจสอบความคมของขวานด้วยการแตะเบาๆ บนเนื้อไม้ ถ้าขวานติดกับไม้ แสดงว่าคมพอที่จะใช้งานได้แล้ว
แท่นแยกไม้
แท่นแยกไม้ที่ดีเป็นส่วนสำคัญสำหรับความปลอดภัยในการแยกไม้ มันช่วยป้องกันไม่ให้ขวานเหวี่ยงกลับมาที่ขา และยังช่วยป้องกันไม่ให้ขวานกระแทกพื้นด้วย
แท่นแยกไม้ที่เหมาะสมควรเป็นไม้ที่ตรงและสูงระดับเข่า หากหาแท่นไม้ที่เหมาะสมไม่ได้ ควรเลือกไม่ใช้แท่นเลยดีกว่าการใช้แท่นที่สูงเกินไป เพราะถ้าแยกไม้โดยไม่มีแท่น ขวานอาจกระแทกพื้นบ่อย ซึ่งทำให้คมขวานทื่อเร็วขึ้น แต่ยังดีกว่าขวานจะเหวี่ยงกลับมาโดนตัวคุณ
ยิ่งแท่นแยกไม้มีฐานกว้างเท่าไหร่ยิ่งดี วางแท่นบนพื้นฐานที่มั่นคง และวางไม้ที่จะแยกไว้ที่ขอบนอกของแท่นเสมอ เพื่อว่าถ้าตีพลาด ขวานจะติดอยู่ที่แท่นแทนที่จะไปโดนขาของคุณ
เทคนิค
นอกจากการใช้แท่นแยกไม้ที่ถูกต้องแล้ว เทคนิคการใช้งานที่เหมาะสมก็เป็นกุญแจสำคัญทั้งในเรื่องของประสิทธิภาพและความปลอดภัยของตัวคุณเองและคนรอบข้าง
การกำหนดระยะห่าง
เริ่มต้นโดยจับขวานด้วยมือหนึ่งที่ปลายด้าม จากนั้นยืดแขนออกไปจนสุด นำคมขวานไปวางไว้ที่ขอบหน้าของท่อนไม้ที่คุณต้องการจะแยก ระยะนี้คือระยะห่างที่เหมาะสม เวลาที่คุณตีแยกไม้จริงๆ โดยทั่วไปคุณจะตีได้ลึกกว่าที่คิดไว้ประมาณ 10 เซนติเมตร นั่นคือเหตุผลว่าทำไมคุณควรเล็งไปที่ขอบหน้าของท่อนไม้ที่ต้องการแยกเสมอ
สภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย
ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าคุณทำงานในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย ตัวอย่างเช่น อย่าแยกไม้ใกล้ๆ เด็กเล็ก เพราะเป็นการเสี่ยงให้เกิดอุบัติเหตุ ถ้ามีใครอยากดูคุณแยกไม้ ควรให้พวกเขายืนในระยะห่างที่ปลอดภัย โดยให้ยืนอยู่ด้านซ้ายหรือด้านขวาของคุณเท่านั้น หากพวกเขายืนอยู่ข้างหน้า อาจเกิดอันตรายได้หากหัวขวานหลุดจากด้ามหรือขวานหลุดจากมือของคุณ
การแยกไม้
เริ่มต้นด้วยการดึงขวานเข้าหาหน้าอก (ให้คมหันไปข้างหน้า) มือหนึ่งจับที่ใต้หัวขวาน และอีกมือหนึ่งจับที่ปลายด้าม จากนั้นยกขวานขึ้นโดยจับด้ามขวานทั้งสองมือไว้ที่ปลายด้าม ขณะยกขวานขึ้น อย่าให้ขวานเอนไปด้านหลัง เพราะอาจทำให้ปวดหลังได้
วางขวานไว้ตรงเหนือศีรษะของคุณ จากนั้นมองไปในระหว่างแขนของคุณ ขณะที่คุณปล่อยขวานลง ให้คุณงอเข่าเพื่อลดแรงสะท้อนกลับของขวาน ถ้าคุณทำถูกวิธี ขวานจะไม่เหวี่ยงกลับมาหาคุณ แต่จะลงไปที่แท่นแยกไม้หรือพื้น เมื่อแยกไม้สำเร็จ คมขวานทั้งหมดจะฟันลงบนเนื้อไม้และแยกออก
เมื่อคุณใช้เทคนิคที่ถูกต้องในการแยกไม้ สิ่งสำคัญคือการตั้งท่าทางและยืดแขนออกอย่างเหมาะสม เพื่อให้การแยกไม้เป็นไปอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
ยืดแขนเพื่อกำหนดระยะ:
ขวานอยู่เหนือศีรษะทันที:
การตีลง:
การใช้เทคนิคนี้จะทำให้คุณแยกไม้ได้อย่างแม่นยำ ปลอดภัย และลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บ
เทคนิคที่ถูกต้องเมื่อขวานกระทบพื้น: งอเข่าให้เหมาะสม
การงอเข่าอย่างถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญในการควบคุมขวานและลดแรงกระแทกเมื่อขวานกระทบไม้หรือแท่นแยกไม้ เพื่อให้มั่นใจว่าแรงกระแทกจะไม่ทำให้ขวานเหวี่ยงกลับมาหาคุณ
งอเข่าอย่างถูกต้อง:
ขวานกระทบตรงกลาง:
รักษาท่าทางที่มั่นคง:
การงอเข่าในขั้นตอนนี้ไม่เพียงช่วยให้คุณใช้แรงได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ แต่ยังทำให้การแยกไม้นั้นปลอดภัยมากขึ้น
ผ่าหลายครั้ง
เวลาที่คุณแยกไม้ โดยเฉพาะไม้ท่อนใหญ่ การผ่าหลายครั้งเป็นเรื่องปกติ แต่สิ่งที่อาจเกิดขึ้นบ่อยก็คือ ด้ามขวานหัก ซึ่งเป็นปัญหาที่แก้ได้ง่ายๆ เพราะมันมาจากการผ่าไม่ถูกจุดเสมอ วิธีป้องกันคือ วางท่อนไม้ที่ขอบด้านนอกของแท่นแยกไม้ แล้วเล็งไปที่ขอบหน้าเสมอ เพราะถ้าคุณเล็งไปที่ขอบหลัง หัวขวานอาจจะผ่าโดนขอบหลังแทน ทำให้ด้ามขวานหัก หรืออีกกรณีหนึ่งคือ ขอบหลังแตกแต่แกนกลางยังไม่แตก ด้ามขวานก็อาจจะไปโดนไม้อีก ทำให้ด้ามหักเหมือนกัน ดังนั้น เล็งผ่าที่ขอบหน้าของท่อนไม้เสมอ ถ้าไม่ถึงจุดที่ต้องการ ให้หมุนท่อนไม้เพื่อให้ผ่าถึงจุดนั้นได้
ใบขวานติดในไม้
ถ้าขวานของคุณติดในไม้ อย่ายกขวานพร้อมท่อนไม้ขึ้นเด็ดขาด เพราะนอกจากจะเสี่ยงบาดเจ็บหลัง ยังอันตรายถ้าไม้หลุดออกมาทันที วิธีแก้คือ วางมือของคุณบนท่อนไม้เพื่อให้มันมั่นคง จากนั้นใช้ฝ่ามือตีที่ปลายด้ามขวานเบาๆ ขณะที่ตี คุณควรจับด้ามขวานไว้ให้แน่น แล้วค่อยๆ แซะขวานออกจากไม้ เพราะรูปทรงของหัวขวานจะทำให้มันหลุดออกมาได้ง่าย
ปมในไม้
ไม้ส่วนใหญ่ที่เราแยกมักจะมี ปม อยู่ ซึ่งเป็นส่วนที่กิ่งงอกออกมา ทำให้การแยกไม้ยากขึ้นมาก การผ่าผ่านปมใหญ่แทบเป็นไปไม่ได้ แม้จะใช้ลิ่มหรือค้อนแยกไม้ก็เถอะ คุณอาจจะผ่าได้ แต่คงต้องพักกันยาว ไม่เหมาะเลยถ้าต้องแยกไม้เยอะๆ ทางที่ดีเราควร ผ่ารอบๆ ปม แล้วปล่อยส่วนที่มีปมไว้ ไม้ที่มีปมจะเหมาะสำหรับใช้จุดกองไฟมากกว่า
ปมไม้จะโตไปถึงแกนกลางของไม้แต่ไม่ไปเกินนั้น ดังนั้นคุณควรผ่าไม้ในแนวตั้งฉากกับปมก่อน เมื่อแยกส่วนที่ไม่มีปมออกแล้ว ค่อยๆ ผ่าเข้าใกล้ปมได้เรื่อยๆ แต่ควรปล่อยให้ส่วนที่มีปมเหลือไว้
1: เส้นการตัดแรกที่มีปมไม้ (The first chopping line with a knot)
2: เส้นการตัดที่สอง (Second chopping line)
3: ปมไม้ (Knot)
หยุดพัก
ถ้าระหว่างแยกไม้แล้วอยากพัก ให้เอาขวานตีลงไปที่แท่นแยกไม้หรือท่อนไม้ที่กำลังจะแยก ให้คมขวานฝังลงไปให้เรียบร้อย เพื่อป้องกันอันตรายจากขวาน แต่ต้องระวังอย่าให้ขวานติดอยู่ในไม้ที่เพิ่งตัดไว้นานเกินไป เพราะไม้สดจะชื้นและบางครั้งก็มีกรด ซึ่งอาจทำให้ขวานเป็นสนิมได้
ตัวป้องกันการกระแทกเกิน (Overstrike guard)
เรื่องตัวป้องกันการกระแทกเกินมีหลายความเห็น บางคนว่าช่วยได้ บางคนว่าช่วยไม่มาก ตัวนี้เป็นแผ่นหนังหุ้มที่ด้ามขวาน ใต้หัวขวาน ช่วยลดความเสียหายถ้าตีพลาด แต่ถ้าพลาดหนักๆ มันก็อาจไม่ช่วยเท่าไหร่ บางทีก็ทำให้เรารู้สึกปลอดภัยเกินจริง เพราะเราไม่รู้ว่าข้างในด้ามขวานเสียหายแค่ไหน ใครจะใช้ก็ต้องหมั่นตรวจเช็คบ่อยๆ นะ แต่ก็ต้องยอมรับว่ามันดูเท่จริงๆ!
วิธีอื่นในการแยกไม้
การใช้ขวานแยกไม้เป็นการออกกำลังกายที่ดี แต่ถ้าไม่มั่นใจหรือไม่ชิน มันก็อันตรายได้เหมือนกัน โชคดีที่มีวิธีอื่น เช่น Kindling Cracker ซึ่งคุณแค่เอาท่อนไม้ใส่เข้าไปในเครื่องแล้วใช้ค้อนตี เป็นวิธีง่ายๆ ปลอดภัย ข้อเสียคือต้องใช้ท่อนไม้ขนาดเล็กกว่าห่วงด้านบนของเครื่อง
ขนาดของไม้ที่เหมาะสม
ถ้าคุณกำลังแยกไม้ไปเรื่อยๆ คุณอาจจะแยกจนเหลือเป็นชิ้นเล็กๆ แต่ขนาดไหนถึงจะเหมาะสำหรับใช้เป็นฟืน? ขนาดที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับขนาดของเตาผิงของคุณ แต่สำหรับเตาผิงทั่วไป ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 10-15 ซม. จะพอดี ไม้ขนาดนี้จะไม่เผาไหม้เร็วเกินไป และยังช่วยให้ไฟลุกโชนต่อเนื่อง นอกจากนี้ การมีฟืนขนาดเล็กไว้บ้างก็เป็นเรื่องดี เพราะจะช่วยให้ไฟติดง่ายขึ้น และช่วยเผาไม้ชิ้นใหญ่ได้ดี
การตากไม้ให้แห้ง
ถ้าคุณแยกไม้เองแล้ว ก็ต้องทำให้ไม้แห้งก่อนด้วย ไม้สดมีความชื้นถึง 80% ซึ่งทำให้จุดไฟได้ยากและมีควันเยอะ ถ้าชิ้นไม้ใหญ่เกินไปก็จะใช้เวลานานกว่าในการทำให้แห้ง ดังนั้นควรแยกให้ชิ้นไม่หนาเกินไป
ควรตากไม้ที่ไหน?
ไม้ที่โดนลมจะตากแห้งได้ดีที่สุด ดังนั้นควรตากไม้ไว้ใต้หลังคาหรือในที่ที่ลมพัดผ่านได้ แต่ต้องป้องกันไม่ให้โดนฝนด้วย ห้ามคลุมไม้ด้วยพลาสติก เพราะจะทำให้ไม้ไม่แห้งและอับชื้น
ไม้แห้งพอที่จะเผาได้เมื่อไหร่?
ไม้ที่มีความชื้นประมาณ 20% จะถือว่าแห้งพอสำหรับเผาได้ดี ระยะเวลาการตากไม้จะแตกต่างกันไปตามชนิดของไม้ โดยทั่วไปอาจใช้เวลาประมาณ 1.5 ถึง 2 ปี ไม้ที่มียางเยอะ เช่น สน ไม้ลาร์ช หรือไม้สปรูซ ไม่เหมาะสำหรับเผาในเตาผิงหรือกองไฟ เพราะจะเกิดประกายไฟเยอะ ส่วนไม้ที่เหมาะกับการเผา เช่น ไม้แอช ต้นมะนาว หรือต้นหลิว ใช้เวลาประมาณ 1.5 ปีในการตากให้แห้ง ไม้จากต้นผลไม้ โอ๊ค และบีช จะใช้เวลานานกว่านั้น โดยประมาณ 2.5 ปี
ขอบคุณบทความดีๆจาก https://www.knivesandtools.com/en/ct/how-to-split-wood.htm
